Kobylicki pomnik poległych w I wojnie światowej usytuowany był w centralnym punkcie wsi, obok krzyża dziękczynnego przy głównej drodze.
Pomnik był wysoki, ogrodzony żywopłotem z bramką wejściową. Wydzielona przestrzeń memoratywna była stosunkowo duża, tworząc ustronne spokojne miejsce.
Wykonany z jednego bloku kamiennego obelisk o nieregularnym zwężającym się ku górze kształcie, zwieńczony dwuspadowym ścięciem posadowiony był na podstawie umieszczonej na wysokiej masywnej podmurówce.
W dolnej części obelisku znajdowało się wydzielone pole na którym wypisane (prawdopodobnie wykute) były nazwiska poległych w dwóch rzędach po 14 linii. Łącznie na pomniku było umieszczonych ok. 30 nazwisk (na podstawie wyglądu ze zdjęcia). Nad nimi znajdowały się detale w postaci wiązanki laurowej, a w górnej części Krzyża Żelaznego. Prawdopodobnie wiązanka i krzyż były wykonane z metalu.
Nie znamy daty postawienia pomnika.
Do dzisiaj zachowały się niewyraźne grafiki dzięki którym możemy wyrobić sobie wyobrażenie o ogólnym wyglądzie pomnika.
Na ich podstawie możemy przyjąć, że cały pomnik, a więc obelisk wraz z podstawą miał ok. 2 metrów wysokości, a betonowa podmurówka ok. 50 cm wysokości.
W trakcie II wojny światowej nie dopisywano na pomniku kolejnych poległych, ale gdy do wsi docierała informacja o śmierci żołnierza wywodzącego się z Kobylic to przy pomniku odprawiano uroczystość.
Jak wynika z relacji mieszkańców Kobylic pomnik po wojnie leżał przewrócony.
Jak już wcześniej pisałem w innym tekście przewrócenie pomnika było najprostszą próbą ratowania go przed likwidacją. To w sumie w tamtym czasie była jedyna możliwość usunięcia pomnika z widoku i liczenia, że pochłonie go roślinność i nikt się o niego nie upomni, a kiedyś być może będzie można go ponownie postawić. Niestety w tym przypadku tak się nie stało.
W 1964 roku podjęto próbę usunięcia pomnika. Kilku mężczyzn, którzy przyjechali traktorem z dwoma przyczepami, usiłowało podnieść pomnik z ziemi i przy pomocy lin załadować go na jedną z przyczep. Nie dali jednak razy, pomnik był za ciężki. Pozostawili go więc na miejscu.
Po ok. dwóch tygodniach pomnik zniknął. Okazało się, że został skutecznie załadowany przy drugiej próbie na przyczepę i wywieziony do Koźla i tam wrzucony do obniżenia terenu, które wymagało zasypania i utworzenia nasypu pod nowo budowaną drogę. Była to druga droga między mostami na kozielskiej wyspie.
Po pomniku pozostała podmurówka, którą też próbowano usunąć. Ostatecznie jej fragmenty, gruzy, leżą w trawie przypominając gdzie w Kobylicach był pomnik poległych.
Miejsce nadal pozostaje w pamięci mieszkańców Kobylic, ktoś stawia tam znicze.
P. S.
Lista pochodzących z Kobylic uczestników I wojny światowej pod zdjęciem.
Polegli.
Na chwilę obecną nie mam ustaleń czy gdziekolwiek przetrwały zapisy informujące o żołnierzach wywodzących się z Kobylicc poległych w I wojnie światowej.
Dlatego sporządziłem poniższy wykaz.
Spis powstał w oparciu o opublikowane w internecie Verlustlisten 1. Weltkrieg – pochodzące z lat 20 XX wieku „Niemieckie listy ofiar I wojny światowej”.
Niestety nie jest do końca pełnym i jednoznacznym dokumentem.
Jego nieczytelność w niektórych miejscach, skróty określeń bez ich wytłumaczenia, zatarcie druku, poprawki nanoszone ołówkiem czy skreślenia nie pozwalają ocenić wielu danych.
Ponieważ spis zawiera tylko dane rannych, poległych, zaginionych czy pozostających w niewoli nie dowiemy się z niego jaka była rzeczywista ilość osób (mieszkańców danej miejscowości) biorących udział w wojnie.
Spis ten może jednak być pomocny w próbie odtworzenia zaginionych danych.
Objaśnienia:
daty po nazwisku np. 1915-07-09 nie oznaczają daty zdarzenia (zgonu itd.)
daty z kropkami np. 5.12. – nie są przeze mnie (jak na razie) rozszyfrowane, wpisuję je w ślad za spisem
w niektórych przypadkach jest podana data stwierdzenia śmierci, jest ona wpisana za informacją o statusie żołnierza, często były to decyzje sądu w oparciu o ustalenia
Skróty niezrozumiałe i nieczytelne oznaczyłem (?)
Nieczytelne części nazwisk, litery są ujęte w nawias tak jak w spisie.
W niektórych przypadkach podane były daty urodzenia, są one ujęte przy nazwisku.
Pełna data z kropkami za informacją np. zmarł od ran 14.12.16 prawdopodobnie oznacza datę zdarzenia/ stwierdzenia.
Pisownia nazwisk jest dokładnym odzwierciedleniem pisowni ze spisu.
Klasyfikacja:
Ogólnie przyjmowano, że poza zmarłymi w spisie, osoby uznane za zaginione też z czasem wliczano do zmarłych, podobnie z pozostałymi „w niewoli”.
Nie mamy jednak informacji czy osoby te w późniejszym czasie nie wróciły do domu. A takie przypadki zdarzały się często.
Kobylice
Bartsch Karl 1916-08-08, zaginiony
Bartsch Leo 1917-11-01, 30.9. zaginiony
Bartsch Paul 1914-09-29, ranny
1918-05-22, 13.3. lekko ranny
Bernais Josef 1916-05-01, ciężko ranny
1917-09-04, 1.3. , lekko ranny
Biadacz Johann 1917-12-20, 23.10., lekko ranny
Borszcz Franz 1915-10-20, lekko ranny
1918-04-22, 17.9., lekko ranny
1918-09-03, 17.9., lekko ranny
Bugiel Josef ur. 11.1.1897, 1917-03-08, lekko ranny
Buks Anton 1915-02-25, lekko ranny
1916-08-07, zaginiony
Buks Johann 1914-12-15, lekko ranny
1915-12-02, poległ
Burgiel Josef 1918-04-08, 11.1., ciężko ranny
Dembonczyk Leo 1917-09-19, 12.4. ciężko ranny
Dembonczyk Richard 1918-05-17, 10.7. poległ
Franck Josef 1915-11-26, zaginiony
Franck Nikod. 1915-06-07, ciężko ranny
Franeck Peter 1915-10-28, lekko ranny
Galonska Edmuns 1915-11-03, lekko ranny
Glombik Johann 1916-04-19, lekko ranny
1916-08-30, zaginiony
Golenia Josef 1915-09-01, zaginiony
Gonschior Adolf 1915-10-21, lekko ranny
Habura Karl 1918-09-28, 12.2., lekko ranny
1918-05-24, 12.2., lekko ranny
Jakubczyk Florian ur. 2.5.1890, 1917-05-25, lekko ranny
Jakubzyk Siegmund 1915-05-22, zaginiony
Janik Johann 1915-07-14, poległ
J(a)kub(c)zyk Karl 1915-06-07, ciężko ranny
Josch Josef ur. 13.1.1884, 1919-01-30, zaginiony
Josch Sigismund ur. 5.5.1894, 1915-10-07, lekko ranny
1917-02-23 lekko ranny
1919-02-20, w niewoli
Konietzny Franz 1915-10-23, poległ
Konietzny Johann 1916-08-11, lekko ranny
Kopietz Johann 1915-11-05, zaginiony
Kraiczyk Anton 1916-08-01, ciężko ranny
Kubka Adolf 1917-11-26, 29.12., w niewoli
Kuczera Paul 1917-10-31, 1.10. ciężko ranny
1918-09-26, 1.10. zmarł od ran
Kupka Adolf 1916-11-01, lekko ranny
Kutschera Paul 1918-10-10, 26.7. zaginiony
Lischka Johann 1915-04-08, zaginiony
Makulla Felix 1916-01-06, lekko ranny
1916-08-02, zaginiony
Maletzki Anton 1914-11-21 lekko ranny
1916-06-13, lekko ranny
Maletzki Franz 1917-12-20, 1.10. zaginiony
Maletzky Johann 1916-09-23, zaginiony
Mansfeld Franz 1915-07-16, poległ
Mihatsch Paul ur. 2.5.1897, 1917-06-30, zaginiony
Mikolaiczyk Johann 1915-10-18, zaginiony
1915-01-26, poległ
Mikolaiczyk Josef 1915-01-07, lekko ranny
Mikolaiczyk Paul 1915-10-28, poległ
Mischollek Peter 1915-03-05, zaginiony
Moik Franz 1917-12-22, 17.4. ciężko ranny
Moik Josef 1917-11-28, zaginiony
1918-07-15, zaginiony
Mokawietz Karl 1918-08-08, 10.5. lekko ranny
Nester Georg 1916-08-07 lekko ranny
1916-11-23, poległ
Nester Josef 1915-07-14, lekko ranny
1918-09-12, 18.3. ciężko ranny
Niewisch Josef 1915-10-08, ciężko ranny
1916-11-14, lekko ranny
1917-11-29, 23.11. lekko ranny
Philippczyk Karl ur.11.2.1896, 1917-07-28, poległ
Piontek Anton 1916-07-25, ciężko ranny
1916-09-09, lekko ranny
Pollok Anton 1915-10-06, lekko ranny
Prokscha Josef ur. 15.6.1885, 1916-07-01, ranny
1917-07-23, lekko ranny
Rypalla Johann 1915-01-09, ciężko ranny
Schaffarczyk Adolf ur. 13.10.1895, 1917-08-20, poległ
Schaffarczyk Anton 1914-09-29, ranny
1915-06-17, lekko ranny
Schaffarczyk Franz ur. 17.10.1882, 1916-08-08, lekko ranny
1917-01-04, zmarł od ran
Schaffarczyk Julius 1915-10-30, ciężko ranny
Schaffarzik Karl 1916-10-03, zmarł od ran
Schalla Adolf 1915-11-13, poważnie ranny
1918-06-24, 13.8. lekko ranny
Stephan Emanuel 1918-05-24, 25.3. poległ
Stetter Ignatz ur. 31.1.1889, 1917-05-10, zaginiony
Urbaischik Aloys 1918-11-05, 29.5. zaginiony
Urbanczyk Leo 1916-04-06, ciężko ranny
Urbanczyk Paul 1916-12-05, zmarł od ran
Walla Hubert 1917-09-08, 4.11. lekko ranny
Walla Johann 1918-05-21, 28.7. ciężko ranny
Wichofski Max 1915-11-26, lekko ranny
Wiehofsky Anton 1918-06-15, 16.5 lekko ranny
Wiehofsky Eduard 1916-08-09, zaginiony
Wiehowski Paul 1915-10-11, lekko ranny
1916-05-13, lekko ranny
No niezły denkmal! W Koźlu, gdzie teraz stoi dziadek Piłsudski też był taki, ino większy. Ku czci Armii Czerwonej jednakowóż.